Fit2Breed

Gezond fokken

Op dit moment is er in de media veel aandacht voor het fokken van (on)gezonde honden en ligt de rashond(fokker) onder vuur. Gezonde honden fokken in een gezonde populatie is belangrijker dan ooit. Om op een verantwoorde en duurzame manier gezonde honden te kunnen fokken is het niet alleen van belang om naar de individuele combinaties te kijken, maar de gehele populatie in acht te nemen. Denk hierbij onder andere aan het inteeltpercentage binnen de populatie.
Er wordt door zorgvuldige fokkers al heel veel data verzameld om zo gezond mogelijk te fokken. Bijvoorbeeld vanuit klinische screeningen op orthopedische aandoeningen (HD en ED) en oogaandoeningen (ECVO onderzoek). Ook resultaten van monogenetische DNA testen zoals PRA, EIC en HNPK worden verzameld. Deze data wordt vaak op individuele basis gebruikt om reu/teef combinaties te maken. Daarnaast kijken fokkers zelf na wat tot een aantal generaties terug voorkomt in hun lijnen. Inteelt wordt vaak berekend door te kijken naar afstammingsgegevens.

Moderne toepassingen van DNA-onderzoek

Tegenwoordig komen er steeds meer nieuwe mogelijkheden om zorgvuldig te kunnen fokken. Zo zijn er voor honden ook SNP-profielen beschikbaar. SNP’s zijn kleine ‘stukjes’ uit het DNA die veel variatie kennen, en een profiel hiervan kent verschillende toepassingen. Met deze zgn. SNP-markers kunnen nieuwe DNA testen worden ontwikkeld, maar ook ouderschapsbepaling, het meten van genetische variatie in een individuele hond (inteeltcoëfficiënt) en het combineren van ouderdieren (“genetic matchmaking”) behoren tot de mogelijkheden.
Binnen het ExpertiseCentrum Genetica Gezelschapsdieren (ECGG) van de Universiteit Utrecht wordt onder leiding van dr. Hille Fieten op dit moment hard gewerkt aan nieuwe mogelijkheden voor gezond fokken. Eén daarvan is het ontwikkelen van de softwaremodule Fit2Breed. Naast Het Nederlandse Kooikerhondje is de Labrador Retriever een van de twee rassen waarvoor Fit2Breed als eerste zal worden toegepast.

Fit2Breed

Met de Fit2Breed software is het mogelijk om alle belangrijke gegevens (ziektegegevens, uitslagen van screeningsonderzoeken, fokwaardeschattingen, uitslagen van monogenetische DNA testen en SNP-data voor genetische variëteit) te analyseren en tot een wetenschappelijk onderbouwd fokadvies te komen. Voor de fokker houdt dit in dat hij zijn teef in kan vullen in de module en een lijst krijgt met alle reuen, gesorteerd op geschiktheid. Waarbij de voorkeuren van de fokker (show- werkuitslagen, kleur, leeftijd enz) door filters aangegeven kunnen worden. Ook is het mogelijk om een gewenste combinatie van een reu en een teef in te vullen, waarbij vervolgens wordt aangegeven of deze combinatie al dan niet geschikt is.
Om het systeem zo goed mogelijk te kunnen laten draaien, is het van groot belang dat er zo veel mogelijk gegevens in het systeem worden ingevoerd. Het ideale plaatje is dat van alle dieren (pups) door de Raad van Beheer DNA wordt afgenomen, waarvan dit ingevoerd wordt in het Fit2Breed programma. Deze gegevens worden gebruikt om het uitgebreide genetische profiel van 20.000 SNP’s mee te bepalen. Hiermee wordt informatie vastgelegd waardoor we inzichtelijk maken welke (genetische) gezondheidszaken er spelen binnen het ras, en hebben we een basis om nieuwe DNA testen te kunnen ontwikkelen. Ook alle bestaande rasspecifieke DNA testen (kunnen) worden opgenomen, waardoor overige DNA-testen, die opgenomen zijn in het VFR, overbodig worden.

Duurzaam en verantwoord

Omdat wij er van overtuigd zijn dat Fit2breed een tool is om op een verantwoorde en duurzame manier gezonde honden te fokken, brengen wij dit onder de aandacht. Door het gebruik van Fit2Breed wordt zichtbaar gemaakt dat de fokker zich heeft ingespannen om gezonde pups op de wereld te zetten, waardoor de fokker juridisch sterker staat. Ook als rasvereniging kun je je hiermee onderscheiden. Wij willen dan ook graag onze leden stimuleren hier aan mee te doen.

Wie is Hille Fieten?

Hille Fieten is de motor achter (onder andere) het Fit2Breed project. Zij werkt als Europees Specialist Interne geneeskunde aan de Faculteit Diergeneeskunde en is coördinator van het ExpertiseCentrum Genetica Gezelschapsdieren (ECGG) aan de Universiteit van Utrecht. Binnen het ECGG werkt ze met haar team aan het uitbannen van erfelijke zieken en schadelijke raskenmerken uit gezelschapsdieren populaties. Meer over het ECGG lees je hier: www.uu.nl/ecgg.